Afgelopen maandag 12 oktober heeft het programma Radar aandacht besteed aan familiaire hypercholesterolemie (FH), bekend als ‘erfelijk cholesterol’. In deze uitzending werd het beeld geschetst dat FH wellicht niet zo erg zou zijn en dat u geen last hoeft te hebben van een hoog (erfelijk) cholesterol. Specialisten van Franciscus Gasthuis & Vlietland die betrokken zijn bij de behandeling van patiënten met FH of andere vormen van hoog cholesterol, betreuren dat deze onterechte indruk is gewekt. Slecht (LDL) cholesterol, of het nou erfelijk is of niet, is altijd slecht cholesterol. Het is inderdaad juist dat een hoog cholesterol meestal pas problemen oplevert na (tientallen) jaren.
Aderverkalking als gevolg van een hoog cholesterol is een langzaam proces. Uiteindelijk kan vaatvernauwing ontstaan waardoor onvoldoende zuurstof bij organen kan komen. In het hart leidt dit tot een hartinfarct, in de hersenen tot een herseninfarct en in de benen tot etalage benen. In Radar werd een onderzoek aangehaald waarin patiënten vanaf 55 jaar en ouder waren meegenomen. Daaruit zouden aanwijzingen zijn verkregen dat een hoog cholesterol na 55 jaar niet zo erg zou zijn. Dat is niet waar. Eén van de fouten in dat onderzoek was het feit dat niet werd meegerekend dat heel veel patiënten met een hoog cholesterol voor hun 55ste jaar al overleden waren.
Ook werd de relatie gelegd tussen belangen van de farmaceutische industrie en het belang van cholesterol behandeling. Artsen werken veelal samen met deze industrie om nieuwe en betere behandelingen voor hun patiënten te ontwikkelen. Dit heeft de laatste decennia geleid tot een sterke daling van het aantal hart- en vaatziekten in de wereld. Het zou pas kwalijk zijn geweest als artsen zouden samenwerken met cholesterol verhogende industrieën. Als hoog cholesterol zou leiden tot koorts, hoesten, kortademigheid en opnames op de intensive care zoals COVID-19, en artsen zouden met de farmaceutische industrie de handen ineen slaan om een behandeling te ontdekken, zou de maatschappij dat toejuichen.
Tenslotte, een ander argument was dat nog geen gerandomiseerd onderzoek was gedaan naar de effecten op langer leven van FH patiënten door cholesterolverlagers. Bij gerandomiseerd onderzoek wordt de helft van de deelnemers behandeld met een werkzaam medicijn en de andere helft met een nep-medicijn (placebo). Het verband tussen een hoog cholesterol en aderverkalking is zo onomstotelijk bewezen dat het niet ethisch is om een soortgelijk onderzoek te doen waarbij de helft van de FH patiënten met een nep-medicijn behandeld zouden worden gedurende jaren. Overigens is dat soort onderzoek in het verleden wel gedaan en op die manier zijn cholesterolverlagers (o.a. statines) ontwikkeld. Daarbij werd meestal niet gekeken naar sterfte, maar naar cholesterolverlaging door de middelen. Immers, verlaging van cholesterol op welke manier dan ook, heeft bewezen tot minder hart- en vaatziekten te leiden en tot minder sterfte en allerlei soorten patiënten (bijvoorbeeld met diabetes of bij patiënten met een hoog-risico op hart- en vaatziekten).
Vergelijkbaar hiermee, een dergelijk gerandomiseerd onderzoek naar roken is ook nog nooit gedaan. Stelt u zich voor dat onderzoekers, deelnemers jaren lang zouden laten roken om aan te tonen dat roken schadelijk voor je is. Dat zou met de huidige kennis over roken onacceptabel zijn.
Kijkers van Radar zouden een verkeerd beeld kunnen krijgen over cholesterol en specifiek FH. Wij adviseren onze patiënten met FH of met andere vormen van hoog cholesterol, hun behandeling niet te stoppen. Aan de kennis over de zin van deze behandeling met de huidige middelen is niets veranderd door het programma Radar.
