Glucose
Uit ons voedsel halen we niet alleen voedingsstoffen zoals vitamines en mineralen, maar ook de energie voor het lichaam. Ons voedsel bevat grofweg drie soorten voedingsstoffen: eiwitten, vetten en koolhydraten. Van deze drie voedingsstoffen zijn koolhydraten de belangrijkste leverancier van energie, omdat koolhydraten worden omgezet in glucose (suiker). Koolhydraten zitten niet alleen in zoete dingen, zoals suiker en fruit, maar ook in sommige groenten, melk, brood, aardappelen en andere soorten zetmeel, zoals pasta's en rijst.
Na het eten van een koolhydraatrijke maaltijd wordt glucose uit de darm opgenomen en via de bloedbaan verder door het lichaam verspreid. Daar wordt de glucose opgenomen in de lichaamscellen en als energiebron gebruikt. Als je diabetes hebt, kan het lichaam de glucose niet (meer) goed uit het bloed halen.
Bloedglucosegehalte
Het bloedglucosegehalte wordt uitgedrukt in millimol per liter (mmol/l). Eén millimol/l komt overeen met ongeveer 6 x 1020 (een 6 met 20 nullen) moleculen glucose per liter bloed. Het bloedglucosegehalte ligt normaal gesproken tussen de 4 en 7 mmol/l. Bij lagere of hogere waarden kunnen klachten ontstaan.
HBA1C
HbA1c staat voor 'hemoglobine van het type A1c'. Hemoglobine is een eiwit in de rode bloedcellen, dat als functie heeft zuurstof te vervoeren en af te geven aan de cellen in het lichaam. Tevens geeft hemoglobine de rode kleur aan deze bloedcellen. Hemoglobine hecht zich aan de glucose in het bloed. Dus hoe meer glucose in het bloed aanwezig is, des te meer 'versuikerde’ hemoglobine er zal zijn. Omdat de rode bloedcellen, en dus ook de hemoglobine in de rode bloedcellen, gemiddeld slechts 2 tot 3 maanden leven, geeft het HbA1c een inzicht in de gemiddelde bloedglucosewaarde van de afgelopen 2 tot 3 maanden. Hierbij geldt dat hoe hoger het glucosegehalte gedurende de afgelopen drie maanden is geweest, hoe hoger de HbA1c-waarde zal zijn.
De HbA1c-waarde geeft samen met het meten van de bloedglucosewaarde op verschillende tijdstippen een indicatie of de behandeling van diabetes optimaal verloopt. Een situatie waarin iemand afwisselend veel hypo- en hyperglycemieën heeft, kan onterecht voor een goed gemiddelde zorgen (een goed HbA1c). Daarom is het belangrijk dat het HbA1c altijd met de bloedglucosewaarden vergeleken wordt.
HbA1c verschilt van een bloedglucosewaarde
Nee, een HbA1c-waarde is iets anders dan een glucosewaarde, die u met uw bloedglucosemeter kunt meten. Het verschil zit in het feit dat een glucosewaarde slechts een momentopname is: het zegt iets over de toestand op dat moment. Die toestand kan beïnvloed worden door bijvoorbeeld tesporten, te eten of te slapen. Een HbA1c-waarde zegt iets over de gemiddelde toestand van de afgelopen 3 maanden. U kunt het verschil tussen beide begrippen het best vergelijken met het rondegemiddelde van bijvoorbeeld een schaatser of een wielrenner. De tijd van een willekeurige ronde zegt iets over de kwaliteit van de sporter op dat moment (in die bepaalde ronde), maar het hoeft nog niets te zeggen over zijn gemiddelde prestaties in die wedstrijd.
De HbA1c-testen kunnen de zelfcontrole niet vervangen (informatie op een bepaald moment blijft essentieel); integendeel, de HbA1c-testen vormen een waardevolle aanvulling op de dagelijkse zelfcontrole.
Het meten van HbA1c-waarde
De hoeveelheid glucose in uw bloed is niet constant, maar wisselt van moment tot moment. Het hangt af van bijvoorbeeld: inspanning, eten, stress en emoties; hormonale veranderingen, zoals tijdens de puberteit.
Het prikken van de bloedglucosewaarde is een momentopname. Om ook een beeld te krijgen van de gemiddelde bloedglucosewaarde wordt bij mensen met diabetes een aantal keer per jaar de HbA1c-waarde gemeten. De HbA1c-waarde geeft in combinatie met de bloedglucosewaarden aan of u goed bent ingesteld. Uw behandelaar adviseert op basis van uw HbA1c-waarde wat voor u de beste behandeling is. Een goede HbA1c-waarde draagt bij aan een gezonde toekomst.
